ਵਿਸਾਖੀ, ਇੱਕ ਜੀਵੰਤ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ ਜੋ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉੱਤਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿੱਖ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 1699 ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਖਾਲਸਾ ਆਰਡਰ ਦੇ ਗਠਨ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ।ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਚਰਨ ਛੋਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਪਵਿੱਤਰ ਕਾਲੀ ਵੇਈਂ ਦੇ ਕੰਢੇ ਟਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟ ਲਗਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪਵਿੱਤਰ ਵੇਈਂ ਹੁਣ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਨਦੀ ਬਣ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ | . ਵਿਸਾਖੀ 5 ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਪਵਿੱਤਰ ਵੇਈਂ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ‘ਤੇ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਸੰਗਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ਜਲ ਦੀ ਭੱਠੀ ਭਰ ਕੇ ਉਥੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।ਪੰਜਾਬ ਦਾ 165 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਦਰਿਆ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਪੁਰਾਤਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਹਿਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮੀ ਸੰਤ ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸੀਚੇਵਾਲ ਨੇ ਵਿਸਾਖੀ ਦੀ ਵਧਾਈ ਦਿੰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੰਗਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੇਵਾ ਰੰਗ ਲਿਆਈ ਹੈ। ਸਾਲ 2024 ਦੀ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਿਸਾਖੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇਸ ਨਾੜ ਵਿੱਚ ਗੰਦਾ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਡਿੱਗ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਵੀ 350 ਕਿਊਸਿਕ ਪਾਣੀ ਖੂਹ ਵਿੱਚ ਛੱਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ 43 ਪਿੰਡਾਂ ਅਤੇ 11 ਕਸਬਿਆਂ ਵਿੱਚ 54 ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਗੰਦਾ ਪਾਣੀ ਆਉਂਦਾ ਸੀ। ਪਿਛਲੇ 24 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਨਹਿਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਸਫਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਉਪਰਾਲੇ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ।ਜਿਸ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਹੁਣ ਪਿੰਡਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਸੀਵਰੇਜ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਲਈ ਸਾਰੇ ਟਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟ ਲਗਾ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਸੈਦੋਭੁਲੇਨ ਦੀਆਂ ਕਲੋਨੀਆਂ ਦੇ ਕੋਲ ਆਖਰੀ ਟਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟ ਵੀ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਦਲ ਕੇ ਉਸ ਕੋਲੋਂ ਲੰਘਣਾ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਸੀ | . ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਅਤੇ ਕਪੂਰਥਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦਾ ਗੰਦਾ ਪਾਣੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਸਾਲ 2000 ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਗੰਦੇ ਡਸਟਬਿਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸੀ।ਇਹ 165 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਿਆਸ ਦਰਿਆ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮੁਕੇਰੀਆਂ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਕਰੀਬ 24 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮੀ ਬਾਬਾ ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸੀਚੇਵਾਲ ਨੇ ਇਲਾਕੇ ਦੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਇਸ ਦੀ ਕਾਰਸੇਵਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ। 2006 ਵਿੱਚ, ਡਾ. ਏ.ਪੀ.ਜੇ. ਦੇ ਕਰੀਅਰ ਨੇ ਅਬਦੁਲ ਕਲਾਮ ਦਾ ਧਿਆਨ ਵੀ ਖਿੱਚਿਆ ਕਿ ਉਹ 17 ਅਗਸਤ 2006 ਨੂੰ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਪਵਿੱਤਰ ਵੇਅ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਏ ਸਨ।ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਘਟਨਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਾਫ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਨਦੀ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਆਇਆ ਹੋਵੇ। ਉਸ ਸਮੇਂ, ਚੈਨਲ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਨਿਰੰਤਰ ਵਹਾਅ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਸੀ। ਪਰ ਲੰਮੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਦਾ ਇਹ ਪਵਿੱਤਰ ਪਾਣੀ ਹੁਣ ਲਗਾਤਾਰ ਵਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਪਾਣੀ ਆਮ ਮੋਟਰ ਗੱਡੀਆਂ ਦੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਸਾਫ਼ ਹੈ। ਪਵਿੱਤਰ ਜਲ ਦੇ 5 ਪਿੰਡ ਹਨ
- ਗਾਲੋਵਾਲ
- ਭੁਲੱਥ
- ਨਾਨਕਪੁਰ
- ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਅਤੇ
- ਆਹਲੀ ਕਲਾਂ।
ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮੀ ਸੰਤ ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਹਰ ਸਾਲ ਵਿਸਾਖੀ ਮੌਕੇ ਸੰਗਤਾਂ ਦੀ ਆਮਦ ਲਈ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਮੁਕੰਮਲ ਕਰ ਲਈਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ ਵਿਸਾਖੀ। ਰੰਗੀਨ ਜਲੂਸਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ ਮੂੰਹ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਪਕਵਾਨਾਂ ਤੱਕ, ਵਿਸਾਖੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਮੀਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਦੀ ਇੱਕ ਸੁੰਦਰ ਝਲਕ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ।