ਨਵਰਾਤਰੀ, ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਹਿੰਦੂ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਚੈਤਰਾ (ਮਾਰਚ-ਅਪ੍ਰੈਲ) ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲਾ, ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ, ਬੁਰਾਈ ਉੱਤੇ ਚੰਗਿਆਈ ਦੀ ਜਿੱਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।ਚੈਤਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਨੂੰ ਵਸੰਤ ਨਵਰਾਤਰੀ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਿੰਦੂ ਕੈਲੰਡਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦਿਨ ਹੈ। ਇਹ ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ ਜੋ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਵਰਾਤਰੀ ਚੈਤਰ ਮਾਸ (ਹਿੰਦੂ ਕੈਲੰਡਰ ਮਹੀਨਾ) ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਮਾਰਚ ਅਤੇ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲੋਕ ਇਸ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਨੂੰ ਗੁੜੀ ਪਾੜਵਾ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਨਵਰੇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਵਰਾਤਰੀ ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੜੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰੰਗੀਨ ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਮਨਮੋਹਕ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਮ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

“ਚੈਤਰ” ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ। ਇਸ ਲਈ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਅੰਦਰ ਵੱਲ ਮੁੜਨ ਦੇ ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ; ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ, ਸਿਮਰਨ, ਅਤੇ ਜਪ। ਸਾਰੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਮਤਾ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨਾ, ਅਤੇ ਉਸ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਜੀਵਿਤ ਕਰਨਾ।ਹਰ ਦਿਨ ਦੇਵੀ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਰੂਪ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਨਵਦੁਰਗਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨਾਰੀ ਊਰਜਾ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗੁਣਾਂ ਅਤੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ
• ਮਾ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ
• ਮਾ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਣੀ
• ਮਾ ਚੰਦਰਘੰਟਾ
• ਮਾ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ
• ਮਾ ਸਕੰਦਮਾਤਾ
• ਮਾ ਕਾਤਯਾਨੀ
• ਮਾ ਕਾਲਰਾਤਰੀ
• ਮਾ ਮਹਾਗੌਰੀ
• ਮਾਂ ਸਿੱਧੀਦਾਤਰੀ ।
ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ, ਦੇਵੀ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਲੈਣ ਲਈ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਵਰਤ, ਪ੍ਰਾਰਥਨਾਵਾਂ, ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਕਈ ਰਸਮਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਦਿਨ 6-ਮਾਂ ਕਾਤਯਾਨੀ

ਮਾਂ ਕਾਤਯਾਨੀ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦਾ ਛੇਵਾਂ ਅਵਤਾਰ ਹੈ।ਅਸੀਂ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਛੇਵੇਂ ਦਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਾਰ ਹੱਥ ਹਨ।ਦੇਵੀ ਮਾਤਾ ਕਾਤਯਾਨੀ ਕੋਲ ਇੱਕ ਲੰਬੀ ਤਲਵਾਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਮਲ ਹੈ।ਉਹ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਅਸੀਸ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰੀਆਂ ਬੁਰਾਈਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹਨ ।ਮਾ ਕਾਤਿਆਨੀ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ ਰਿਸ਼ੀ ਕਾਤਯਾਨ ਦੀ ਧੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਕਾਤਯਾਨੀ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਦੇਵੀ ਕਾਤਯਾਨੀ ਦਾ ਜਨਮ ਭੂਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪਾਪਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਲੜਾਕੂ ਵਜੋਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੇ ਮਹਿਸਾਸੁਰ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਥਿਆਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਾਹਨ ਇੱਕ ਸ਼ੇਰ ਹੈ।ਮਾ ਕਾਤਯਾਨੀ ਅਤੇ ਮਹਿਸਾਸੁਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਭਿਆਨਕ ਯੁੱਧ ਹੋਇਆ। ਮਾਂ ਕਾਤਯਾਨੀ ਨੇ ਮਹਿਸਾਸੁਰ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਅਤੇ ਤਲਵਾਰ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਸਿਰ ਵੱਢ ਦਿੱਤਾ।