ਨਵਰਾਤਰੀ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ “ਨੌਂ ਰਾਤਾਂ” ਦੇਵੀ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪੂਰੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ, ਦੇਵੀ ਕਾਲੀ, ਦੇਵੀ ਸਰਸਵਤੀ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਸਮੇਤ ਉਸਦੇ ਸਾਰੇ ਬ੍ਰਹਮ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੰਦੂ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜੋ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਾਰਚ ਜਾਂ ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ “ਚੈਤਰ ਨਵਰਾਤਰੀ” ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਚੈਤਰ ਨਵਰਾਤਰੀ, ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਹਿੰਦੂ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਚੈਤਰਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲਾ, ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ, ਬੁਰਾਈ ਉੱਤੇ ਚੰਗਿਆਈ ਦੀ ਜਿੱਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ 9 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2024 (ਮੰਗਲਵਾਰ) ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ 17 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ। ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਅੰਦਰ ਵੱਲ ਮੁੜਨ ਦੇ ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ; ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ, ਸਿਮਰਨ, ਅਤੇ ਜਾਪ। ਇਹ ਬ੍ਰਹਮ ਦੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ ਹੈ।ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੰਦੂ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜੋ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਮਾਰਚ ਜਾਂ ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ “ਚੈਤਰ ਨਵਰਾਤਰੀ” ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਨਵਰਾਤਰੀ ‘ਤੇ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਸ਼ਰਧਾ ਅਤੇ ਸਮਰਪਣ ਨਾਲ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।ਨਵਰਾਤਰੀ ਕਾਲੀ, ਲਕਸ਼ਮੀ ਅਤੇ ਸਰਸਵਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਰਵਉੱਚ ਮਾਂ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਤਿੰਨ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪਹਿਲੂਆਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ‘ਤੇ, ਕਾਲੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਅਸ਼ੁੱਧੀਆਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਹੈ।ਅਗਲੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਅਸੀਂ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ ਮਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਜੋ ਅਮੁੱਕ ਦੌਲਤ ਦੀ ਦਾਤਾ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਆਖਰੀ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਦੇਵੀ ਦੀ ਸਰਸਵਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਬੁੱਧੀ ਦੀ ਦਾਤਾ ਹੈ।ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਅੱਠਵਾਂ ਦਿਨ “ਅਸ਼ਟਮੀ” ਅਤੇ ਨੌਵੇਂ ਦਿਨ ਨੂੰ “ਮਹਾ ਨਵਮੀ” ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਚੈਤਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਨੂੰ “ਰਾਮ ਨਵਮੀ” ਵਜੋਂ ਵੀ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਹਰ ਦਿਨ ਦੇਵੀ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਰੂਪ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਨਵਦੁਰਗਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨਾਰੀ ਊਰਜਾ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗੁਣਾਂ ਅਤੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ
• ਮਾ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ
• ਮਾ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਣੀ
• ਮਾ ਚੰਦਰਘੰਟਾ
• ਮਾ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ
• ਮਾ ਸਕੰਦਮਾਤਾ
• ਮਾ ਕਾਤਯਾਨੀ
• ਮਾ ਕਾਲਰਾਤਰੀ
• ਮਾ ਮਹਾਗੌਰੀ
• ਮਾਂ ਸਿੱਧੀਦਾਤਰੀ ।
ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ, ਦੇਵੀ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਲੈਣ ਲਈ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਵਰਤ, ਪ੍ਰਾਰਥਨਾਵਾਂ, ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਕਈ ਰਸਮਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।
#ਦਿਨ 2- ਮਾ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਣੀ
ਮਾਤਾ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਣੀ ਦੇਵੀ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਨੌ ਅਵਤਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ ।ਅਸੀਂ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਮਾਂ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਣੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਮਾ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਣੀ ਤਪ ਜਾਂ ਤਪੱਸਿਆ ਦਾ ਰੂਪ ਹੈ।ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ, ਨਾਮ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਨੀ ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ – ਬ੍ਰਹਮਾ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਤਪ ਜਾਂ ਤਪੱਸਿਆ ਅਤੇ ਚਾਰਿਣੀ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਇੱਕ ਉਤਸ਼ਾਹੀ ਔਰਤ ਅਨੁਯਾਈ।ਸਤੀ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਜਲਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਪਰਵਤ ਰਾਜ, ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੀ ਧੀ, ਪਾਰਵਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਲਿਆ।ਜਦੋਂ ਪਾਰਵਤੀ ਮਾਂ ਵੱਡੇ ਹੋਏ ਤਾਂ ਰਿਸ਼ੀ ਨਾਰਦ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਆਏ।ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਪਾਰਵਤੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੈ ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਦੇ ਪਤੀ ਸਨ ।ਉਨ੍ਹਾਣਾ ਨੂੰ ਤਪੱਸਿਆ ਦੇ ਮਾਰਗ ‘ਤੇ ਚੱਲਣ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ। ਪਾਰਵਤੀ ਮਾਂ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਲਈ ਦ੍ਰਿੜ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਨੇ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਨੀ ਜਾਂ ਤਪਸਚਾਰਿਣੀ ਨਾਮ ਕਮਾਇਆ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਤਪ ਦੇ ਮਾਰਗ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ।ਮਾਤਾ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਣੀ ਨੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਆਪਣੀ ਤਪੱਸਿਆ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ। ਉਨ੍ਹਾਣਾ ਦਾ ਸਰੀਰ ਬੇਹੱਦ ਕਮਜ਼ੋਰ ਅਤੇ ਨਾਜ਼ੁਕ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਭਗਵਾਨ ਬ੍ਰਹਮਾ ਜੀ , ਪਾਰਵਤੀ ਮਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਣਾ ਨੂੰ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਜਨਮ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਗੇ ।ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਨੇ ਪਾਰਵਤੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ।ਮਾਂ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਣੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਮਾਲਾ ਅਤੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਮੰਡਲੁ ਫੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮਾ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਣੀ ਤਪਸ, ਸ਼ਰਧਾ ਅਤੇ ਇਕਾਂਤ ਦਾ ਰੂਪ ਹੈ। ਉਹ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ, ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ, ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਨੇਕਤਾ ਬਖਸ਼ਦੇ ਹਨ।
Content By-Vanshita
ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਹੋਰ ਖਬਰਾਂ ਲਈ ਜੁੜੇ ਰਹੋ ਸਾਡੀ Website www.amritsarawaaz.com ਦੇ ਨਾਲ
ਧੰਨਵਾਦ